Rap Việt Thừa Nhận Sao Chép Hình Ảnh Trái Phép; Phan Law Bị Tố Muốn Lật Ngược Nghệ Sĩ
Nhiều cá nhân và đơn vị thiết kế đã lên tiếng phản đối việc sử dụng hình ảnh trái phép cho các bài giới thiệu và quảng cáo của chương trình Rap Việt.
Studio Innate có trụ sở tại Newbury, UK đã tố cáo game show Rap Việt, nhấn mạnh gọi Vie Channel là "những thằng hề":
"Khi một game show khổng lồ nào đó của Việt Nam đánh cắp tác phẩm nghệ thuật của bạn. Cảm ơn tất cả các tin nhắn đã báo cáo vấn đề này. Đây là lần thứ hai họ làm điều này bây giờ. Những thằng hề. Đây là link nếu bạn thích một trận cười buổi chiều."
Nguyên văn:
"When some huge Vietnamese Game Show rips your artwork. Thanks for all the DMs reporting this to me. It's the second time they've done this now. Clowns.
Here's the link if you fancy an afternoon troll sesh."
Nổi bật nhất là hình ảnh được thiết kế bởi họa sĩ Jaime Jasso, đã bị chương trình Rap Việt đạo nhái trắng trợn. Jaime người đồng sáng lập Công ty CGPrecepto khẳng định tác phẩm của công ty anh là đồ họa máy tính 3D và không dựa trên bất kỳ ảnh lưu trữ nào.
Đích thân Min-Liang Tan - CEO của THX & Razer Inc., đã đăng về việc Rap Việt sử dụng hình ảnh sản phẩm mặt nạ Razer Zephyr.
"[Tôi] Đã được gửi bài này qua LinkedIn. Có ai trong số các fan của chúng tôi ở Việt Nam có thể cho tôi biết chương trình Rap Việt này là gì và tại sao họ lại sử dụng Razer Zephyr không? Chỉnh sửa: Tôi nhận ra rằng chúng tôi thực sự có rất nhiều người hâm mộ Việt Nam ở đây. Nếu chúng tôi nhận được 2 nghìn lượt thích trên bài đăng này, tôi sẽ tặng một chiếc Razer Zephyr hoặc nếu nó không còn hàng, có thể là một chiếc ghế gaming Razer của Razer Gold cho người hâm mộ của chúng tôi tại Việt Nam! Ảnh: Tu C "
Nguyên văn:
"[I] Was sent this via LinkedIn. Any of our fans in Vietnam can tell me what this show Rap Viet is and why they're using the Razer Zephyr?
Edit: I realize we've actually got a ton of Vietnamese fans here. If we get 2K likes on this post, I'll do a giveaway of a Razer Zephyr or if it's not in stock, maybe a Razer gaming chair of Razer Gold for our fans in Vietnam!
Pic Credit: Tu C"
Tuy nhiên ông chỉ chạm nhẹ vào chủ đề. Bằng cách đó, họ đã nhanh chóng tận dụng thị trường Việt Nam và thành công trong việc quảng cáo chéo.
Rap Việt - Vie Channel tổ chức mini game như một nỗ lực trong quan hệ đối tác được trả tiền và phần quà tặng không gì khác chính là mặt nạ Razer Zephyr. "Shout out to Razer. Rap đã mang chúng ta lại gần nhau. Min-Liang Tan Nhà sáng lập, Tổng giám đốc kiêm Giám đốc sáng tạo của Razer gửi tặng các phần quà của Razer cho các khán giả của Rap Việt đang sống lại Việt Nam, thể hiện tình yêu của anh đối với cộng đồng yêu rap." Ngay lập tức nó đã nhận được 100% bình luận tiêu cực từ cộng đồng rap, một số gọi Razer là "nô lệ đồng tiền" và thể hiện sự thất vọng trong họ. Rõ ràng, chúng ta có thể thấy những nhãn hàng lớn như Pepsi, Lay's và Samsung đang tham gia tài trợ cho việc này.
Chưa dừng lại, Rap Việt tiếp tục bị lộ ra tấm poster thứ 4 "xài chùa" từ tựa game Star Citizen nổi tiếng thế giới đang được phát triển bởi hãng Cloud Imperium Games, chỉ đạo bởi nhà thiết kế huyền thoại Chris Roberts, tựa game huy động vốn vượt qua 300 triệu đô la từ cộng đồng với mức tăng đột biến vì một số lý do không thể giải thích được và đang nắm kỷ lục trên Kickstarter.
Trao đổi với đại diện pháp lý của Cloud Imperium Games, hãng cho hay, tất cả các wallpaper này tuy được phát hành miễn phí, nhưng dưới giấy phép bản quyền quốc tế CC-BY-NC-ND, tức chỉ được quyền sử dụng cho mục đích phi thương mại và toàn vẹn hình ảnh, không thể được cắt ghép và chỉnh sửa. Và tuyên bố hình ảnh trong link trên vi phạm trực tiếp và nghiêm trọng bản quyền tác giả tác phẩm của hãng, đại diện pháp lý của Cloud Imperium Games cho hay cũng sẽ ngay lập tức xem xét các khả năng pháp lý cần thiết để bảo vệ quyền lợi tối đa, duy nhất và hợp pháp của hãng.
Ban tổ chức chương trình Rap Việt đã đưa ra thông cáo báo chí thừa nhận sai phạm đã sản xuất hình ảnh trái phép. Người phát ngôn cho biết nguyên nhân của sự việc không đáng có này là do sơ suất của bộ phận thiết kế khi sử dụng hình ảnh từ trang download miễn phí.
Phía Vie Channel "thành thật xin lỗi vì sự cố này" và cam kết giải quyết tích cực bằng cách liên lạc với tác giả/đơn vị sở hữu hình ảnh trên để xin phép quyền sử dụng.
Rap Việt tập 1 đạt 6 triệu lượt xem sau ngày đầu tiên công chiếu và đạt Top 1 Video Top Trending trên YouTube.
Trương Huyền Đức, người từng làm việc với Jaime Jasso tại Công ty VFX nổi tiếng Industrial Light & Magic, đã đứng lên đại diện cho những nghệ sĩ nước ngoài này làm việc trực tiếp với phía Ban tổ chức Rap Việt.
Ngày 6/11, Trương Huyền Đức đã phản ánh với bên vi phạm Rap Việt: "Các bạn 'cam kết thực hiện theo đúng các yêu cầu của pháp luật và các quy định về vấn đề bản quyền', nhưng các yêu cầu của artists thì... chưa thấy đả động gì nhé.
"Ngoài ra các hình ảnh liên quan vẫn dùng tràn lan trong các clip và video. Các bạn tự xóa hay để phải flag đây? Flag bay mất kênh là chuyện không ai muốn đâu, nhưng nếu phải làm thì cũng sẽ làm thôi."
Trương Huyền Đức (fxEVo) - là một designer nổi bật trong lĩnh vực thiết kế đồ họa tại Việt Nam. Anh theo học kiến trúc tại Đại học Kiến trúc TPHCM, là kỹ thuật viên được chứng nhận tại ARRI ASIA, có kinh nghiệm cố vấn tại The Academy. Anh hiện đang là Giám đốc nghệ thuật tại Sky Mavis - Công ty xây dựng game với nền kinh tế do người chơi làm chủ và mở rộng quy mô NFT cho các quốc gia kỹ thuật số.
Phía Phan Law đại diện pháp luật của Vie Channel ngay từ đầu đã bị coi là có động thái không đẹp với những nghệ sĩ liên quan vì đã yêu cầu họ ký một NDA (Non-disclosure agreement) ngay cả trước khi bắt đầu giao tiếp. Cam kết bảo mật này tạo tình thế vô cùng bất lợi vì luật ràng buộc người ký không được tiết lộ bất kỳ thông tin nào nếu không họ sẽ bị phạt nặng.
Ngày 28/11, Trương Huyền Đức cập nhật tình hình vụ Rap Việt - Vie Channel trên trang Facebook cá nhân:
"Sau rất nhiều thời gian chờ đợi thì Vie Channel đã giao vụ việc cho Phan Law Vietnam xử lý, và bên Phan Law trước khi đi vào làm việc thì yêu cầu các họa sĩ ký một hợp đồng bảo mật thông tin với nhiều điều khoản rất bất lợi, vì lý do nếu các họa sĩ ký hợp đồng bảo mật này, dù thỏa thuận bồi thường có đạt hay không, họ sẽ không có quyền công bố với dư luận vì như vậy sẽ vi phạm thỏa thuận bảo mật. Nói chung đây là một nước đi hiểm mà các bạn nên cẩn thận trong các vụ tranh chấp tương tự, bên vi phạm sẽ bình thường hóa vấn đề này và nói rằng đây là thủ tục tất yếu của một trao đổi dân sự, không có đâu nhé, hai bên đồng ý thì chúng ta mới ký, không có cứ đàm phán là tự động phải bảo mật. Ngoài ra mình cũng không chấp nhận việc "đóng cửa bảo nhau", vi phạm trên nền tảng public và dưới dạng promotional work, thì mình cứ làm việc public thôi, công luận đứng về phía các họa sĩ, các bạn muốn lật ngược à? Vấn đề thứ hai là Phan Law mô tả vụ việc rằng có sự trùng hợp và tương tự trong hình ảnh mà Rap Viet sử dụng với hình ảnh sở hữu của các họa sĩ, mô tả này rõ ràng là lươn lẹo và ngụy biện. Mình cũng đã yêu cầu Phan Law rút lại mô tả trên và việc đàm phán chỉ tiếp tục nếu như Phan Law thừa nhận vụ việc là một sự xâm phạm trực tiếp và trắng trợn hình ảnh thuộc sở hữu của các họa sĩ, chứ không phải là một sự lấy cảm hứng hay reference gì khác. Đây cũng là lý do tại sao việc đạo diễn Nguyễn Hữu Tuấn trả lời phỏng vấn về case Rap Viet, đã liên tưởng vụ việc với với "văn hóa reference", là một hành động phá hoại gây ảnh hưởng rất lớn đến các họa sĩ khi Phan Law có thể vin vào ý kiến này để hướng lập luận theo chiều có lợi cho họ. Vì thế nếu Phan Law lằng nhằng trong việc rút lại mô tả trên, mình sẽ yêu cầu thành lập một hội đồng thẩm định có thành viên là các họa sĩ/designer có uy tín trong lĩnh vực chứ không phải là các bù nhìn của bên vi phạm. Vấn đề thứ ba, Phan Law vẫn ép các họa sĩ phải tự chứng minh thiệt hại, và tự tính toán các giá trị mà Rap Viet đã lạm dụng được để đưa ra bồi thường, đối với mình và các họa sĩ, đây đơn giản là làm khó các họa sĩ chứ không có sự cầu thị và hợp tác như trong tuyên bố. Thậm chí hiện Phan Law còn chưa biết các họa sĩ yêu cầu bồi thường như thế nào, dù thông tin này đã được chuyển tới đại diện của Vie Channel từ rất lâu. Rap Viet và Phan Law cần làm việc với các họa sĩ với một thái độ cầu thị hơn. Mình sẽ tiếp tục cập nhật sau, và như mình đã nói, vụ việc này sẽ phải trở thành một case study, về cả nghề nghiệp, luật pháp, lẫn truyền thông."
"Xin chào Mr Tín, Tôi cũng tuyên bố rằng vì cả tôi và ông Jasso đều không chính thức đồng ý hoặc ký kết bất kỳ thỏa thuận NDA nào nên trước và sau cuộc thảo luận này, chúng tôi hoàn toàn có quyền tiết lộ bất kỳ thông tin nào trong cuộc trò chuyện này cho bất kỳ bên nào mà chúng tôi cho là cần thiết. Cũng không có thủ tục pháp lý tự động nào quy định việc xác thực các thỏa thuận NDA tưởng tượng như vậy. Vì vậy, yêu cầu của bạn về việc "Phan Law đề nghị tất cả các bên liên quan giữ bí mật và không tiết lộ cho bên thứ ba không liên quan bao gồm nhưng không giới hạn như các đơn vị truyền thông, báo chí, cơ quan nhà nước ..." là hoàn toàn bị từ chối. Trân trọng, Đức "
Nguyên văn:
"Hello Mr Tín,
I also declare that since both I and Mr. Jasso didn't officially agree or sign to any NDA agreement, before and after this discussion, we fully retain our right to disclosure any pieces of information in this conversation to any parties we deem necessary. There is also no automatic legal procedure that invoke the validation of such imaginary NDA agreements. Therefore, your request of "Phan Law requests all related parties to keep it confidential and not disclose it to any unrelated third parties including but not limited as media units, press agencies, state agencies, etc" is fully denied.
Best regards,
Duc"
Trương Huyền Đức chia sẻ thêm: "Các bạn [Phan Law] "request" thì mình "deny" thôi, công bằng, Luật Việt Nam cứ có chữ ký đi thì hẵng nói chuyện, mình không ký cái hợp đồng bảo mật nào cả thì đừng hù nhau nhé, cũng không có cái trình tự tự động nào kiểu như các Act của Luật Liên Bang Hoa Kỳ đâu mà nghĩ request là tự động có."
Trương Huyền Đức còn ví nhãn hàng Samsung Galaxy Z Flip3 nhà tài trợ chiếm spotlight "flip bánh tráng xin hân hạnh tài trợ màn lật mặt".
Đáng tiếc hơn là sau khi sự việc vi phạm bị phanh phui, những rapper và nghệ sĩ khác làm việc cho chương trình đã phải chấp nhận nhiều chỉ trích, vu khống và các hình thức meme chế giễu trên mạng.
Trương Huyền Đức cho rằng việc vi phạm bản quyền này đã gây ảnh hưởng trực tiếp đến các nghệ sĩ có liên quan cũng như làm giảm cảm tình từ công chúng đối với nghệ thuật nội địa, từ đó gián tiếp hạn chế cơ hội việc làm vì gây nghi ngờ về khả năng sáng tạo của họ.
Trên mạng xã hội, nhiều bình luận chỉ trích nhà sản xuất chương trình Rap Việt đặc biệt vì lý do là một chương trình tìm kiếm tài năng thì lại không nên coi thường chất xám của nghệ sĩ như vậy, chưa kể trên phương diện đang là đại diện cho một nền văn hóa nghệ thuật mà lâu nay vẫn chưa được coi trọng trước cái nhìn của toàn quốc và thế giới mà đã gây tác động xấu lên bộ mặt nhạc rap Việt Nam.
"Rap Viet và Phan Law cần làm việc với các họa sĩ với một thái độ cầu thị hơn. Vụ việc này sẽ phải trở thành một case study, về cả nghề nghiệp, luật pháp, lẫn truyền thông."
Có người cho rằng Vie Channel chỉ đang tính co kéo cho hết chương trình rồi lặn luôn vì nghĩ thế là tình huống sẽ êm. Trương Huyền Đức trả lời:
"Không sao, thời gian và tiền mình cũng chả thiếu, các bạn muốn war of attrition thì xin tiếp chiêu. Tranh chấp nhà đất vài chục năm còn theo được mà. Xin lỗi các bạn, mình là mình theo phong cách của đồng chí Phạm Văn Đồng và Nguyễn Cơ Thạch nhé, chúng ta làm việc với quốc tế, chúng ta cứ minh bạch rõ ràng với công luận nội dung trao đổi, chỉ có sợ hãi và hèn nhát mới phải xin giữ bí mật. Đúng như Phan Law tuyên bố, 'everything is possible' thật."
Vào thời điểm nóng này, vẫn chưa có dấu hiệu rõ ràng khi nào là thời hạn cuối của cuộc đàm phán hoặc câu trả lời dứt khoát, nhưng chắc chắn sẽ có thêm những mâu thuẫn xảy ra. Bức màn của sự chính đáng chắc chắn sẽ được hé lộ. Cuối cùng, hy vọng văn hóa nghệ thuật Việt Nam sẽ học hỏi được điều gì đó và trở nên khai sáng hơn trong tương lai.
