Sad B: “Tôi Sẽ Cố Giữ Vùng Đất Này Cho Đến Khi Không Còn Ai Ở Đây Nữa”

Giữa thời đại khi nhạc rap bị cuốn vào vòng xoáy thị hiếu, Sad B chọn một con đường cô độc nhưng đầy ý thức — nơi anh gọi là “vùng đất này”.

Sad B. Ảnh: Nguyễn Quang Anh

Trong bối cảnh rap Việt đang bước vào giai đoạn phân hoá rõ rệt — khi một nửa hướng về sân khấu rực sáng của mainstream, còn nửa kia lặng lẽ gìn giữ tinh thần nguyên bản của hip-hop — Sad B chọn cho mình một con đường riêng: không ồn ào, không chiêu trò, chỉ có âm nhạc và con người thật. Sau hơn hai năm im lặng, anh trở lại với dự án ‘Độc’, một hành trình kể chuyện về những thay đổi trong cuộc sống của chính anh suốt ba năm qua, song song với hướng đi triển khai nội dung về lịch sử Việt Nam đầy táo bạo trong âm nhạc, dự kiến ra mắt vào năm 2026.

Với Sad B, âm nhạc chưa bao giờ là một cuộc đua.

“Mình đến với rap cũng từ những thứ nhỏ nhất và trong những giai đoạn nhiều thứ khó khăn và tối tăm dồn lại một thời điểm,” anh chia sẻ. Ở góc nhìn của anh, không phải ai không lên mainstream là kém tài hay thiếu cơ hội. “Thực ra, những người trong cộng đồng chúng ta — kể cả những anh em được công nhận và xuất hiện trước công chúng — họ đều có thực lực, đi đôi với một chút may mắn và phù hợp với môi trường đó. Điều đó là tốt. Nhưng bên cạnh đó vẫn có những con người chơi nhạc tự do, mang chất liệu cuộc sống đời thường vào âm nhạc, vừa để nuôi dưỡng tâm hồn, vừa để sẻ chia, tìm kiếm sự đồng cảm. Và chính cuộc sống này đã là sân khấu lớn nhất của họ.”

Câu nói ấy như định nghĩa rõ vị trí mà Sad B chọn cho mình — không phải ở nơi ánh đèn, mà ở một không gian anh gọi là hậu phương, nơi những người cùng lý tưởng có thể nghỉ chân, tìm lại niềm tin, hoặc đơn giản chỉ là được lắng nghe.

“Con người chỉ hợp với tranh tối. ‘Trên kia’ khó thở lắm. Tôi sẽ cố giữ vùng đất này cho đến khi không còn ai ở đây nữa,” anh viết trên mạng xã hội.

Ngay cả trong bóng tối ấy, vẫn còn những người giữ lửa – những rapper, producer, nhà báo, nhiếp ảnh gia, và người nghe – những kẻ không muốn đánh mất “linh hồn của underground.” Họ không phải những người hùng, mà là những người chứng nhân cho một giai đoạn mà âm nhạc còn mang mùi mồ hôi, sự tức giận và thật thà.

Họ hiểu rằng không thể quay ngược thời gian, nhưng có thể giữ lại tinh thần nguyên thủy – bằng cách từ chối trở thành công cụ, bằng cách tạo ra không gian độc lập, bằng cách giữ cộng đồng nhỏ nhưng trung thực.

Underground không phải nơi chốn, mà là một trạng thái tâm lý dám nói, dám đối diện, dám không phù hợp.

Giữ vai trò như một người gác đền, Sad B không chỉ làm nhạc — anh còn duy trì tinh thần, hỗ trợ thế hệ sau, và giữ cho cộng đồng underground luôn có một chỗ dựa tinh thần. Và có lẽ, sau tất cả, underground Việt Nam sẽ không “hồi sinh” theo cách rực rỡ – nó sẽ tan rã, tái sinh, và biến đổi, âm thầm như chính cách nó đã từng xuất hiện. Khi hào quang tắt đi, khi đám đông chán rap, khi những hợp đồng hết hạn – thứ còn lại sẽ là những người vẫn làm nhạc vì không thể không làm.

Dự án ‘Độc’ vì thế không chỉ là sản phẩm âm nhạc, mà là lời tự sự, là bản đồ cảm xúc của một người vẫn tin rằng giá trị thật của nghệ thuật nằm ở việc “giữ được mình,” ngay cả khi cả thế giới đang thay đổi. Đó không còn là cuộc chiến để nổi tiếng, mà là cuộc chiến để tồn tại mà vẫn giữ được mình. Một cuộc chiến lạnh lùng, hiện thực, và – như mọi điều vĩ đại trong lịch sử nghệ thuật – chỉ có thể được hiểu bằng sự im lặng sau cùng.

---

NGOÀI KIA: Dạo gần đây, bạn có chia sẻ rằng bạn đang làm storytelling về thay đổi trong cuộc sống suốt ba năm qua. Bạn có thể nói rõ hơn về dự án này không?

SAD B: Mình đang làm một dự án nhạc kể chuyện về chính những thay đổi của mình trong vòng ba năm trở lại đây — một giai đoạn nhiều thăng trầm, có cả những lúc mình phải dừng lại hoàn toàn để nhìn lại bản thân. Song song đó, mình đang triển khai một chuỗi nội dung về lịch sử Việt Nam, như một cách để gắn âm nhạc với căn tính và chiều sâu văn hóa. Mình dự định sẽ hoàn thành và ra mắt vào năm 2026. Ba năm qua mình gần như tạm nghỉ làm nhạc, nên khi trở lại, mình muốn mang đến thứ gì đó thực sự có ý nghĩa cho mọi người nghe.

Một trong những dòng chia sẻ gần đây của bạn gây chú ý: “Con người chỉ hợp với tranh tối. Trên kia khó thở lắm, tôi sẽ cố giữ vùng đất này cho đến khi không còn ai ở đây nữa.” Bạn có thể nói rõ hơn về “vùng đất này” không?

Mình nghĩ dùng từ “hậu phương” thì hợp lý hơn cả. Nó không dễ để định nghĩa đâu anh ạ. “Vùng đất này” giống như trạm tiếp nhiên liệu — nơi mỗi khi anh em thiếu động lực hay niềm tin có thể dừng lại và nạp lại năng lượng. Đôi khi, nó là chiếc hộp lưu niệm chứa đầy hành trình, kỷ niệm và những giá trị tinh thần ban đầu. Và có lúc, nó là căn nhà — nơi ai trở về cũng sẽ được đón nhận, được tôn trọng, dù họ là ai, đang ở đâu, thành công hay lạc lối.

Bạn từng được nhiều công ty mời hợp tác, nhưng lại chọn ở lại vùng đất này. Vì sao?

Đúng vậy, mình từng được vài công ty khá lớn chiêu mộ, nhưng mình cảm thấy mình không hợp với môi trường đó. Mình chọn ở lại để tiếp tục với mục đích và lý tưởng riêng. Mình thấy việc tạo ra một không gian an toàn và duy trì nó cho tất cả mọi người khiến mình thấy thoải mái hơn. Nó không chỉ là âm nhạc — mà là cách để sống, để giữ sự thật trong mỗi người.

Là người cố giữ, bạn có thấy những người thuộc về “vùng đất này” đang dần ít đi?

Không còn mấy nữa anh ạ. Một phần vì thế hệ của mình và trước đó, ai cũng phải đối diện với cơm áo gạo tiền, gia đình, trách nhiệm. Họ không còn thời gian và năng lượng cho cộng đồng. Thứ hai, thế hệ mới bây giờ đa phần hướng tới nổi tiếng, tới thị hiếu số đông. Họ muốn thành nghệ sĩ, muốn kiếm tiền từ âm nhạc — điều đó không sai, nhưng cũng khiến phần nội dung lyrical và tả thực dần bị lãng quên.

Có hai kiểu người làm nhạc: người chơi nhạc để làm nghệ thuật, và người làm nhạc chỉ để chơi. Mình nghĩ “vùng đất này” thuộc về nhóm đầu tiên — những người coi âm nhạc là sự giãi bày, là nhân sinh, chứ không phải công cụ đo đếm.

Trong các phát biểu của bạn, bạn thường nhắc đến hai thế giới — mainstream và mảng tối. Bạn nhìn nhận sự khác biệt đó như thế nào?

Mình không nghĩ mainstream là xấu. Những anh em đã được công nhận, được khán giả biết đến, họ có thực lực và một phần may mắn. Nhưng song song đó, vẫn có những người chọn chơi nhạc tự do, mang chất liệu đời sống vào tác phẩm. Họ không cần ánh hào quang, vì chính cuộc sống này đã là sân khấu lớn nhất.

Những người hợp với “phía tối” có tài, có khát vọng và biết rõ mình đang làm gì. Họ không cần vinh quang, chỉ cần giữ được chất thật và niềm tin. Nhưng đáng tiếc, xã hội lại thường đánh giá thành công qua vật chất và danh tiếng — thứ vô tình che lấp những đóng góp của mặt còn lại.

Bạn có nói mình vẫn “tiếp lửa cho thế hệ sau”, ngay cả khi không còn rap. Cụ thể là như thế nào?

Mình vẫn làm công việc đó mỗi ngày — hướng dẫn, chia sẻ, giúp đỡ những bạn mới. Dù mình không còn cầm mic, thì mình vẫn là một phần của cộng đồng này. Ít nhất, nếu ai đó sau này thành công, mình vui. Còn nếu ai đó lạc lối, họ vẫn có nơi để quay về.Vì anh biết đấy, không phải ai ít danh tiếng, ít kinh nghiệm cũng được người khác chỉ dạy tận tình. Thế nên, nếu mình làm được gì cho họ — mình nghĩ đó là trách nhiệm, là phần “giữ đất” mà mình nói đến.

Dự án ‘Độc’ — cái tên rất đặc biệt. Tại sao lại là Độc, và vì sao lại là hình ảnh cưỡi ngựa cô độc trong đêm?

Mình cảm thấy mình đang đơn độc với mọi thứ — từ cách sống đến cách làm nhạc. Hình ảnh con ngựa tượng trưng cho những gì cũ kỹ, tự nhiên và trung thành. Nó không phải máy móc, nhưng lại biết cảm xúc. Còn khung cảnh đen tối trong đêm — là để nói rằng hãy để “con ngựa”, tức là giá trị cốt lõi, dẫn đường.

“Độc” ở đây còn có nghĩa là Poison — thứ nhạc ngấm vào người, sống cùng mình, và chỉ có cái chết mới chấm dứt được nó. Mình nghĩ, đôi khi độc dược cũng là liều thuốc — nếu mình hiểu nó, chấp nhận nó.

Bạn nghĩ điều gì giữ cho bạn vẫn ở lại — sau ngần ấy năm, khi rất nhiều người đã rời đi?

Có lẽ là lòng trung thành với những gì mình tin. Mình không muốn bỏ rơi bất kỳ ai, dù họ đang đứng ở đâu trong hành trình này. Với mình, âm nhạc chưa bao giờ chỉ là nghề — nó là cách để mình giữ liên kết với con người thật của mình, và với những người cùng chí hướng.Nếu một ngày chẳng còn ai ở lại, mình vẫn muốn giữ cho “vùng đất này” nguyên vẹn, ít nhất như một ký ức — rằng từng có một nơi như thế.

Cảm ơn Sad B vì cuộc trò chuyện rất chân thành. Hy vọng ‘Độc’ sẽ là dấu mốc thật khác trong hành trình âm nhạc và trong cách Sad B kể lại câu chuyện của chính mình.