Vở Kịch “600 Tỷ Đô” - Zuckerberg Nói Cho Vừa Lòng Trump

Khoảnh khắc phơi bày sự vụng về của một CEO quyền lực vén màn cho thấy cách chính trị và công nghệ đang mặc cả với nhau bằng những con số khổng lồ nhưng đầy mơ hồ.

Mark Zuckerberg, CEO của Meta, và Tổng thống Donald Trump trong bữa tối với các nhà lãnh đạo công nghệ tại Phòng Ăn Quốc gia của Nhà Trắng vào ngày 4/9/2025. Ảnh: Will Oliver

Trong chính trường hiện đại, nơi công nghệ và chính trị ngày càng đan xen như hai tập đoàn khổng lồ bí mật sáp nhập, những bữa tiệc tối không chỉ là bữa ăn. Chúng là sân khấu. Và trong một sự kiện với các giám đốc điều hành công nghệ tại Nhà Trắng, khán giả đã chứng kiến một màn kịch vừa vụng về vừa lột trần sự thật của Mark Zuckerberg, giữa bàn tiệc cùng Donald Trump và hàng loạt ông trùm công nghệ, hứa hẹn rằng Meta sẽ đầu tư “khoảng 600 tỷ đô la đến năm 2028”.

Buổi tối tại Nhà Trắng ngày 4/9/2025 tập hợp với khoảng 33 lãnh đạo hàng đầu từ Apple, Google/Alphabet, Microsoft, Meta, OpenAI, Oracle, AMD và nhiều công ty AI/hạ tầng khác — tên tuổi nổi bật gồm Tim Cook, Mark Zuckerberg, Sundar Pichai, Satya Nadella, Sam Altman, Bill Gates, Safra Catz và Sergey Brin. Sự kiện được Nhà Trắng giới thiệu là một cuộc hội tụ để thúc đẩy nước Mỹ dẫn đầu AI và truyền thông quốc tế đưa tin rộng rãi về danh sách khách mời; đồng thời, sự vắng mặt đáng chú ý của Elon Musk cũng được báo chí nhắc, làm tăng sắc cạnh chính trị cho bữa tối này.

Trump bước vào căn phòng ấy với một chiến lược ép buộc các CEO đưa ra cam kết tài chính khổng lồ ngay tại chỗ. Không có thời gian để hội đồng quản trị duyệt, không có báo cáo tài chính, chỉ có áp lực của ánh đèn và ánh mắt đã quá quen thuộc của Tổng thống.

Tổng thống quay sang Zuckerberg và hỏi ông trùm truyền thông xã hội này dự định đầu tư bao nhiêu vào cơ sở hạ tầng trí tuệ nhân tạo của Hoa Kỳ.

“Ông dự định chi bao nhiêu trong vài năm tới?” Trump hỏi giám đốc Meta.

“Ôi trời ơi... Ý tôi là, tôi nghĩ có lẽ sẽ vào khoảng, tôi không biết nữa, ít nhất là 600 tỷ đô la cho đến năm 2028 tại Hoa Kỳ,” Zuckerberg trả lời, dường như bối rối trước câu hỏi.

Trump đã hỏi trực tiếp Mark Zuckerberg rằng ông ấy dự định cam kết bao nhiêu cho Hoa Kỳ, và nhà sáng lập Facebook đã trả lời là 600 tỷ đô la cho đến năm 2028. Ảnh: Alex Wong

Đi vào chi tiết các phát ngôn, buổi gặp biến thành một “đoạn phát biểu cam kết” hơn là một hội nghị kỹ thuật: Tim Cook nhắc lại cam kết mở rộng đầu tư ở Mỹ — con số Apple đã công bố trước đó là 600 tỷ USD cho nhiều năm tới; Sundar Pichai được dẫn lời nêu con số lớn (báo cáo phổ biến là khoảng 250 tỷ USD trong giai đoạn ngắn hạn); Satya Nadella nói Microsoft đầu tư “khoảng 75 - 80 tỷ USD mỗi năm”; và Sam Altman ca ngợi chính sách “ủng hộ đổi mới” của chính quyền. Những phát ngôn này — vừa là tuyên bố chính sách công ty, vừa là trò trình diễn trước quyền lực — đều được truyền thông ghi nhận.

Vài phút sau, trong giờ nghỉ giữa bữa tối, khi micro chưa kịp tắt và Zuckerberg lúng túng: “Tôi xin lỗi... Tôi không chắc ông muốn đưa ra con số nào.”

Zuckerberg, vốn dĩ luôn bị coi là kém duyên trong khoản ứng xử công khai, đã làm tròn vai… cho đến khi ông phá hỏng kịch bản. Micro vô tình để lộ sự thật rằng những con số đầu tư kia không khác gì con số linh hoạt trong các buổi thuyết trình startup, điều chỉnh tùy theo người hỏi.

Hãy thử hình dung Trump như một nhà đầu tư thiên thần nhưng ngồi ghế Tổng thống. Ông hỏi: “Anh sẽ chi bao nhiêu để tôi tin vào tương lai công ty anh?” Và các CEO, thay vì trình bày mô hình kinh doanh, lại phun ra những con số khổng lồ để mua lấy sự hài lòng.

Sự vụng về của Zuckerberg làm lộ ra điểm yếu cốt lõi của mối quan hệ không còn là sự hợp tác chiến lược, mà là một trò pitching công khai, nơi CEO của các tập đoàn nghìn tỷ đô phải giống như startup non trẻ đang tìm vốn.

Chỉ khác là thay vì tìm vốn, họ tìm một môi trường chính trị dễ thở quan trọng hơn.

Trong nhiều năm, giới công nghệ Silicon Valley từng tự tin rằng mình là “quyền lực thứ tư” ngang hàng, thậm chí vượt mặt chính trị gia. Nhưng cảnh tượng tháng 9/2025 cho thấy những tỷ phú công nghệ không đứng độc lập, mà lại sẵn sàng điều chỉnh thông điệp để hợp khẩu vị của Tổng thống.

Zuckerberg không chỉ nói hớ; ông cho cả thế giới thấy Big Tech có thể không dám đứng vững trước quyền lực chính trị. Nếu Tim Cook chọn 600 tỷ, Zuckerberg cũng chọn 600 tỷ như học sinh chép bài kiểm tra của bạn ngồi cạnh. Câu “Tôi không chắc ông muốn con số nào” chẳng khác gì thú nhận: “Tôi chỉ cố gắng đoán đúng đáp án thầy muốn nghe.”

Sự cố thu âm thanh mà Zuckerberg không hề hay biết này cũng phản ánh Zuck thông minh, tính toán, nhưng vụng về và thiếu nhạy cảm xã hội. Những người châm biếm gọi đó là khoảnh khắc robot bị lỗi phần mềm. Thay vì giữ vẻ điềm tĩnh CEO, ông tự bộc lộ như một nhân viên cấp trung lỡ lời trước sếp.

Đối với công chúng, đây không chỉ là một pha lúng túng, mà còn là một tấm gương soi phía sau những bài diễn văn về đổi mới công nghệ, những khoản đầu tư khổng lồ, là một hệ thống đầy tính diễn kịch và ngôn ngữ để mua lòng người quyền lực nhất trong phòng.

Người ta có thể cười một ông trùm công nghệ, quản lý hàng tỷ người dùng, mà lại luống cuống khi bị hỏi trực tiếp, rồi để lộ sự thật qua micro. Nhưng nếu những con số hàng trăm tỷ đô chỉ là diễn xuất, vậy đâu mới là thực tế? Nếu các CEO có thể điều chỉnh lời hứa chỉ để làm vừa lòng chính trị gia, thì bao nhiêu quyết sách công nghệ lớn lao đang thực sự bị dẫn dắt bởi chiến lược dài hạn và bao nhiêu chỉ là kịch bản ứng khẩu trên sân khấu?

Mark Zuckerberg ngồi cạnh Trump và là giám đốc điều hành đầu tiên được mời phát biểu, đã cảm ơn tổng thống vì đã chủ trì và lưu ý rằng “tất cả các công ty ở đây đều đang đầu tư rất lớn vào đất nước” cho các trung tâm dữ liệu và cơ sở hạ tầng AI. Ảnh: Alex Wong

Zuckerberg sau đó lên mạng xã hội Threads nói rằng ông bị hiểu sai. Ông nói rằng khi Trump hỏi ông con số đầu tư, ông chưa chắc chắn Trump muốn con số nào — tức là liệu là “đến năm 2028” hay “đến cuối thập niên”. Vì vậy, Zuck chọn con số thấp hơn trong phạm vi khả thi để trả lời trước, rồi sau đó làm rõ hơn với Trump sau đó.

Zuckerberg cũng nói rằng con số $600 tỷ không phải là giới hạn cao nhất, có thể Meta sẽ đầu tư hơn nếu điều kiện, công nghệ AI, và cơ hội phát triển cho phép. Việc ông chia sẻ “ít nhất $600 tỷ đến 2028” được trình bày như một cam kết tối thiểu, không phải lời hứa tối đa.

Meta chưa công bố rõ ràng chi tiết kỹ thuật, kế hoạch tài chính nội bộ nào xác định chính xác con số $600 tỷ đó — tức là họ chưa chứng minh rằng con số đó đã được ngân sách duyệt, hoặc ràng buộc về mặt thời gian, địa phương, dự án nào sẽ đầu tư.

Meta xem con số đó là một phần của tuyên bố lớn trong bối cảnh chiến lược AI và cơ sở hạ tầng — tức là nó thể hiện tham vọng và định hướng, chứ không phải cam kết cụ thể đã ký kết.

Các nhà phân tích đã đặt câu hỏi về tính khả thi, liệu Meta có đủ nguồn lực, kế hoạch rõ ràng, ngân sách và sự cho phép nội bộ để thực sự chi $600 tỷ chỉ trong ba đến bốn năm tới, đặc biệt xét các chi phí vận hành, phát triển AI, xây dựng trung tâm dữ liệu, và các chi phí khác.

Việc con số được đưa ra ngay trong một bữa tối với Tổng thống, giữa không khí “ai hứa được bao nhiêu”, khiến nhiều người nghi ngờ liệu đây có phải là một phần của trò PR để tạo uy tín chính trị, hơn là một cam kết nội bộ nghiêm túc.

Sự kiện nói hớ này làm giảm tin cậy với công chúng nếu người ta cảm thấy các con số lớn được tung ra chỉ để “làm vừa lòng người hỏi” thay vì phản ánh thực tế hoặc cam kết có thể thực thi.

Giải thích của Zuckerberg về việc “chưa rõ con số nào được hỏi” là một nỗ lực để giảm thiểu trách nhiệm nếu sau này không thể thực hiện đúng con số $600 tỷ. Nó cho thấy Meta đang muốn giữ chỗ ở mức tuyên bố lớn để duy trì vị thế trong cuộc đua AI và ảnh hưởng chính trị, nhưng vẫn không muốn bị ràng buộc quá chặt nếu điều kiện thực tế cản trở.

Việc bào chữa một khoảnh khắc tưởng như nhỏ thực chất phản ánh một vấn đề sâu hơn trong cách Meta và bản thân Zuckerberg chuẩn bị cho những sự kiện có yếu tố chính trị. Đội ngũ cố vấn của ông, vốn nổi tiếng là kỷ luật và kín tiếng, dường như đã đánh giá thấp mức độ nhạy cảm của cuộc họp. Đây không chỉ là buổi trao đổi về đầu tư công nghệ, mà còn là sân khấu nơi mỗi lời nói có thể bị diễn giải như một cam kết chính trị. Sự thiếu chuẩn bị hoặc tính toán sai kịch bản đã khiến Zuckerberg, người từng được xem như hiện thân của kiểm soát và dữ liệu, bỗng trở thành người bị kiểm soát bởi chính khoảnh khắc của mình. Điều này không chỉ làm tổn thương hình ảnh lãnh đạo vững vàng của ông mà còn làm dấy lên câu hỏi về sự thành thật của toàn bộ cuộc gặp. Bởi khi những CEO khác — từ Elon Musk, Tim Cook, đến Sundar Pichai — đều giữ được vẻ điềm tĩnh và lời nói chuẩn mực, ta không thể không tự hỏi phải chăng tất cả chỉ đang tham gia một vở kịch được dàn dựng hoàn hảo, nơi ai cũng biết vai của mình, chỉ riêng Zuckerberg quên lời thoại?

Về chuyện rút lại lời, chỉ có khoảnh khắc của Zuckerberg bị ghi lại như một sự lùi bước công khai. Các CEO khác dường như tránh rơi vào tình trạng bị bắt lỗi như vậy — họ dùng ngôn từ đã được mài giũa (cảm ơn, “we’ll invest,” “we’re proud to invest in America”) và không rút lời công khai ngay tại chỗ. Nhìn chung, không có báo cáo về bất kỳ CEO lớn nào khác bị lộ rút lại phát ngôn giống như khoảnh khắc của Zuck; thay vào đó, truyền thông và giới phân tích tập trung vào tính khả thi của các con số và ý nghĩa chính trị của chúng.

Cuộc gặp được Nhà Trắng tổ chức mang tính nghi lễ cao, với sự sắp xếp chỗ ngồi, phát biểu lần lượt, và có phiên chụp hình cùng khai mạc ngắn của Tổng thống — nghĩa là không phải một cuộc họp kín thảo luận kỹ thuật mà là một sân khấu để công bố cam kết và để chính quyền trình bày điều kiện thuận lợi. Do đó mọi lời nói nơi bàn tiệc đều có tính công khai và truyền thông cao — điều khiến những con số lớn ngay lập tức trở thành điểm đánh dấu mà báo chí sẽ soi xét. (Một số nguồn còn ghi nhận cuộc họp được dời từ Rose Garden vào phòng ăn Nhà Trắng vì thời tiết, nhấn thêm yếu tố nghi thức.)

Về mặt chính trị, cuộc họp này biến các khoản đầu tư tư nhân thành công cụ diễn ngôn: Tổng thống ép các CEO nói ra con số để trình bày kết quả trước công chúng, còn các CEO thì đổi lấy lời khen, sự dễ dàng về thủ tục và ảnh hưởng chính sách. Về kinh tế và chiến lược, các cam kết (nếu thực hiện) sẽ định hình nơi đặt trung tâm dữ liệu, cơ sở sản xuất chip, và khuôn khổ hạ tầng AI — những quyết định có hệ quả lớn về việc làm địa phương, năng lượng, và an ninh chuỗi cung ứng. Về địa chính trị, các con số lớn là một thông điệp tới đối thủ toàn cầu (nhất là Trung Quốc) rằng Mỹ đang kêu gọi Big Tech đặt cược vào nước Mỹ để giữ vị thế dẫn đầu. Vì vậy cuộc họp vừa là biểu tượng chính sách, vừa là cơ hội thực thi — và cũng là phép thử uy tín cho lời hứa của các tập đoàn.

Zuckerberg có thể muốn quên đi giây phút nói hớ ấy, nhưng nó đã làm được một điều mà hàng nghìn bài phân tích về Big Tech chưa từng làm được, đó là phơi bày bản chất trần trụi của mối quan hệ chính trị - công nghệ.

Trump tìm những con số để khoe với công chúng. Các CEO tìm sự bảo trợ chính trị. Và chúng ta — khán giả — được chứng kiến sự thật rằng những cam kết đầu tư khổng lồ không khác gì lời hứa trong một cuộc hẹn hò đẹp đẽ, hoành tráng, nhưng có thể chỉ tồn tại để làm người kia mỉm cười trong khoảnh khắc.